Ήταν ο Σπάρτακος ο μεγαλύτερος επαναστάτης όλων των εποχών;

Από την ιστοσελίδα του κ.Άγγελου Σακκέτου

Την ώρα που ορισμένοι σύγχρονοι Έλληνες έχουν ως ηρωϊκά επαναστατικά πρότυπα τον Λένιν, τον Τσε Γκουεβάρα και τόσους άλλους, ίσως να λησμονούν τον πιο μεγάλο επαναστάτη των αιώνων, «του γένους ελληνικώτερον», τον Έλληνα Σπάρτακο!…Θα θυμίσουμε μόνον τι είχε αναφέρει ο Βολταίρος για την επαναστατική δράση του Σπάρτακου και την εν γένει δραστηριότητά του: «Ο πιο δίκαιος πόλεμος όλων των αιώνων, ο μόνος δίκαιος πιθανώτατα, ήταν ο πόλεμος του Σπάρτακου και των δούλων συντρόφων του εναντίον

των Ρωμαίων»!..

«ηγεμόνας είλοντο τρεις, ων πρώτος ην Σπάρτακος,
ανήρ Θράξ του Μαιδικού γένους, ου μόνον φρόνημα
μέγα και ρώμην έχων, αλλά και συνέσει και πραότητι
της τύχης αμείνων και του γένους ελληνικώτερος».
Πλούταρχος, Κράσσος 9, 2

ΕΝΑΣ λησμονημένος Έλλην, «του γένους ελληνικώτερος » όπως λέει ο Πλούταρχος στο έργο του για τον Κράσσο, είναι ασφαλώς και ο μεγαλύτερος επαναστάτης όλων των αιώνων, ο ελληνικής καταγωγής Σπάρτακος!
Ο Σπάρτακος κατήγετο από την Θράκη και έζησε την εποχή που κυβερνούσε την Ρώμη ο Μάρκος Κράσσος (1ος αιών π.Χ.), σύμφωνα με πληροφορίες όχι μόνον του Πλουτάρχου, αλλά και πολλών άλλων αρχαίων Ελλήνων και ξένων ιστορικών, όπως για παράδειγμα ο Αθήναιος, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, ο Ηρωδιανός, ο Αππιανός, ο Συνέσιος, ο Κωνσταντίνος ο Πορφυρογέννητος ή ο Στέφανος ο Γραμματικός.
Για την πολυτάραχη και ένδοξη ζωή του μεγάλου αυτού επαναστάτου των σκλάβων έχουν γραφεί πολλά. Ας δούμε, όμως, πώς περιγράφει ωρισμένα γεγονότα για τον «Σπαρτάκειο πόλεμο» ο ίδιος ο Πλούταρχος:

«Η επανάσταση των μονομάχων και η λεηλασία της Ιταλίας, που πολλοί την ονομάζουν Σπαρτάκειο πόλεμο, άρχισε τότε από την εξής αιτίαν: Κάποιος Λέντλος Βατιάτης, έτρεφε μονομάχους στην Καπύη (1), οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Γαλάτες και Θράκες. Επειδή όμως αφότου τους αγόρασε τους είχε κατάκλειστους, όχι γιατί έφταιξαν σε κάτι, αλλά άδικα, και για να τους αναγκάζει να μονομαχούν, διακόσιοι απ’ αυτούς συνεννοήθηκαν να δραπετεύσουν. Αλλά τους πρόδωσαν, και όσοι το αντιλήφθηκαν και πρόλαβαν, όλοι-όλοι εβδομήντα οκτώ από τους διακόσιους, άρπαξαν από κάποιο δημόσιο μαγειρείο μαχαίρια και μικρές σούβλες, κι έφυγαν. Όταν στο δρόμο συνήντησαν μερικά αμάξια, που μετέφεραν όπλα μονομάχων σε άλλη πόλη, τα λεηλάτησαν και οπλίσθηκαν. Αφού δε κατέλαβαν κάποιο οχυρό μέρος, διάλεξαν τρεις αρχηγούς, από τους οποίους πρώτος ήταν ο Σπάρτακος, που καταγόταν από την Θράκη, από νομαδική οικογένεια. Αυτός δεν διακρινόταν μόνο για το υψηλό και ανδρείο φρόνημά του, αλλά και για την σύνεσή του και την πραότητά του ήταν καλύτερος από την τύχη του, και πιο Ελληνικός από το γένος του » !!..

ΤΙ ΟΝΕΙΡΟ ΚΙ ΑΥΤΟ!…

«Γι’ αυτόν (τον Σπάρτακο) διηγούνται ότι, όταν για πρώτη φορά αγοράσθηκε και μεταφέρθηκε στη Ρώμη, ενώ κοιμόταν παρουσιάσθηκε ένας δράκοντας που τυλίχθηκε γύρω στο πρόσωπό του. Η γυναίκα του, που ήταν από την ίδια φυλή (2), και γνώριζε την μαντική και τα όργια του Διονύσου, του είπε ότι αυτό το όνειρο του φανέρωνε μια μεγάλη και φοβερή δύναμη, που δεν θα κατέληγε σ’ ευτυχισμένο τέλος. Αυτή τότε συζούσε μαζί του και έφυγε μ’ αυτόν.
Στην αρχή – συνεχίζει ο Πλούταρχος για τον Σπάρτακο - αφού απέκρουσαν εκείνους και ήλθαν εναντίον τους από την Καπύη, κι εκυρίευσαν πολλά πολεμικά όπλα, τα έπαιρναν με χαρά, και πετούσαν σαν άτιμα και βαρβαρικά τα όπλα των μονομάχων. Κατόπιν ήρθε εναντίον τους ο στρατηγός Κλώδιος, που στάλθηκε από την Ρώμη. Αυτός τους επολιόρκησε σ’ ένα βουνό, που είχε ένα μόνο δύσκολο και στενό ανέβασμα – που το φρουρούσε – στα δε υπόλοιπα μέρη είχε απότομους γκρεμούς και γλυστερές πέτρες, κι επάνω στην επιφάνεια ένα μεγάλο άγριο αμπέλι. Απ’ αυτό οι μονομάχοι έκοψαν κλήματα όσα θα μπορούσαν να τους χρειασθούν, κι έπλεξαν μ’ αυτά σκάλες δυνατές και τόσο μακριές, ώστε όταν τις κρεμούσαν από πάνω σύρριζα στους γκρεμούς, να φθάνουν έως κάτω στο ίσιο μέρος. Έτσι κατέβηκαν όλοι σίγουρα , εκτός από έναν, που έμεινε επάνω για τα όπλα, κι αφού όλοι κατέβηκαν, άφησε τα όπλα να γλυστρήσουν προς το μέρος τους, κι αφού τα έρριξε όλα, σώθηκε κι αυτός τελευταίος. Αυτά δεν τα έμαθαν οι Ρωμαίοι, και γι’ αυτό όταν περικυκλώθηκαν, ένοιωσαν κατάπληξη για την αιφνιδιαστική κύκλωση κι ετράπησαν εις φυγήν, ενώ οι μονομάχοι εκυρίευσαν το στρατόπεδο. Και τότε ήρθαν με το μέρος τους πολλοί από τους γύρω βουκόλους και βοσκούς, που ήσαν άνδρες ρωμαλέοι και έτρεχαν πολύ γρήγορα. Απ’ αυτούς άλλους τους όπλισαν, κι άλλους τους μεταχειρίζονταν σαν ελαφρά οπλισμένους και στην εμπροσθοφυλακή».

ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΡΑΤΗΓΟ!..

«Εναντίον τους (οι Ρωμαίοι) έστειλαν και δεύτερο στρατηγό, τον Πούπλιο Βαρίνο. Στην αρχή προσέβαλαν τον υποστράτηγό του Φούριο, που είχε δύο χιλιάδες στρατιώτες και τον έτρεψαν εις φυγήν. ΄Επειτα τον σύμβουλό του και συνάρχοντά του Κισσίνιο, που τον είχαν στείλει με πολύ στρατό, τον παραφύλαξε ο Σπάρτακος, όταν λουζόταν κοντά στις Σαλίνες, και παρά λίγο να τον αιχμαλωτίση, κατόρθωσε όμως εκείνος να διαφύγη μόλις με δυσκολία . Τότε ο Σπάρτακος κατέλαβε αμέσως τις αποσκευές του, και καταδιώκοντάς τον κατά πόδας, σκότωσε πολλούς κι εκυρίευσε το στρατόπεδο, όπου έπεσε κι ο Κοσσίνιος. Και τον ίδιο τον στρατηγό τον νίκησε σ’ άλλες πολλές μάχες, και τέλος έπιασε και τους ραβδούχους του και το άλογό του, κι έγινε πια μεγάλος και φοβερός»!…

ΣΟΦΟΣ, ΣΥΝΕΤΟΣ ΚΙ ΑΝΙΚΗΤΟΣ!..

Επειδή, όμως, ο Σπάρτακος δεν περίμενε να επικρατήση μπροστά στον στρατό των Ρωμαίων, σκέφθηκε σωστά κι έφερε προς τις Άλπεις τον στρατό του, νομίζοντας ότι πρέπει να τις περάσουν, και να φύγουν στις πατρίδες τους, άλλοι στην Θράκη, κι άλλοι στην Γαλατία. Αλλά οι υπόλοιποι, επειδή ήσαν δυνατοί ως προς το πλήθος και λογάριαζαν να κάνουν μεγάλα πράγματα, δεν υπάκουαν αλλά γυρνούσαν σ’ όλη την Ιταλία και την λεηλατούσαν. Έτσι – κατά τον Πλούταρχο - δεν ενοχλούσε την Σύγκλητο μόνον το αισχρό κι ανάξιο της αποστασίας, αλλά κι ο φόβος πια κι ο κίνδυνος, και γι’ αυτό έστειλαν και τους δύο υπάτους, σαν να επρόκειτο για έναν από τους πιο δύσκολους και μεγαλύτερους πολέμους!
Από αυτούς ο Γέλιος επετέθηκε ξαφνικά εναντίον του Γερμανικού σώματος, που είχε αποχωρισθή από τους λοιπούς Σπαρτακικούς, από περιφρόνηση και υπεροψία, και το κατέστρεψε ολόκληρο! Ο δε Λέντλος περικύκλωσε με μεγάλες δυνάμεις τον Σπάρτακο, ο οποίος όμως όρμησε ραγδαία και ύστερα από μάχη νίκησε τους υποστρατήγους, κι εκυρίευσε όλες τις αποσκευές τους! Καθώς δε έσπευδε προς τις Άλπεις, τον συνήντησε ο Κάσσιος, ο στρατηγός της Γαλατίας κοντά στον Πάδο, που είχε μαζί του δέκα χιλιάδες στρατιώτες. Εκεί συγκροτήθηκε ισχυρή μάχη, στην οποία νικήθηκε ο Κάσσιος, ο οποίος έχασε πολλούς στρατιώτες και μόλις κατόρθωσε ο ίδιος να διαφύγη!!..

ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΒΟΥΛΗ!..

Όταν τα άκουσε αυτά η Βουλή των Ρωμαίων, τους μεν υπάτους τους διέταξε οργισμένα να μείνουν ήσυχοι, και διάλεξε στρατηγό για τον πόλεμο τον Κράσσο. Μαζί μ’ αυτόν εξεστράτευσαν πολλοί επίσημοι εξ αιτίας της δόξης του και της φιλίας που του είχαν. Αυτός λοιπόν έμεινε μπροστά στην περιοχή της Πικηνίδος (3) για να περιμένη τον Σπάρτακο, που νόμιζε ότι θα κατευθυνόταν προς τα εκεί. Και τον υποστράτηγο Μόμμιο (4), που διοικούσε δύο τάγματα, τον έστειλε γύρω από τα μέρη αυτά και τον διέταξε να παρακολουθή τους εχθρούς, αλλά να μη συμπλακή μαζί τους, ούτε ν’ αρχίσουν ακροβολισμούς. Ο Μόμμιος, όμως, μόλις του παρουσιάσθηκε η πρώτη ελπίδα, συγκρότησε μάχη και νικήθηκε!
Τι λέει εδώ ο Πλούταρχος;
«Τότε ο Κράσσος και τον Μόμμιο τον δέχθηκε απότομα, και τους στρατιώτες αφού τους όπλισε πάλι , τους ζητούσε εγγυητάς ότι θα φυλάξουν τα όπλα τους. Τους πεντακοσίους δε από τους πρώτους, και μάλιστα εκείνους που πέταξαν τα όπλα τους, τους διήρεσε σε πενήντα δεκάδες, και εσκότωσε από καθεμία έναν, σ’ όποιον έπεσε ο κλήρος! ΄Ετσι ύστερα από πολύν καιρό επανέφερε την αρχαία αυτή και πατροπαράδοτη στρατιωτική τιμωρία, η οποία προξενεί την καταισχύνη με τον τρόπο του θανάτου, γιατί γίνονται πολλά φρικιαστικά και τρομερά κατά την τιμωρία μπροστά στα μάτια όλων. Έτσι λοιπόν τιμώρησε τους άνδρες, και τους οδήγησε πάλι εναντίον των εχθρών».

Η ΕΞΑΠΑΤΗΣΙΣ ΤΩΝ ΚΙΛΙΚΩΝ!..

Ο Σπάρτακος, λοιπόν, υποχωρούσε δια μέσου της Λευκανίας προς την θάλασσα. Κι όταν συνήντησε στον πορθμό (5) μερικά πειρατικά πλοιάρια Κιλικιανά, απεφάσισε να πάη στην Σικελία, κι αφού ρίξη δύο χιλιάδες άνδρες στο νησί, να ξανανάψη πάλι τον πόλεμο των δούλων, που πριν λίγο είχε σβήσει κι είχε ανάγκη από μία μικρή μονάχα αφορμή. Συμφώνησαν λοιπόν οι Κίλικες μαζί του, αλλά, αφού πήραν τα δώρα, τον εξηπάτησαν κι απέπλευσαν!
Έτσι, λοιπόν, ο Σπάρτακος πάλι απομακρύνθηκε από την θάλασσα κι εστρατοπέδευσε στην χερσόνησο των Ρηγίνων. Τότε ήρθε εναντίον του ο Κράσσος, ο οποίος από την φύση του τόπου οδηγήθηκε τι πρέπει να κάμη, κι άρχισε να περιτειχίζη τον ισθμό. Μ’ αυτή την ενέργειά του σταμάτησε συγχρόνως και την αργία των στρατιωτών, και την προμήθεια των εφοδίων από τους εχθρούς. Η επιχείρηση αυτή ήταν βέβαια μεγάλη και δύσκολη. Την τελείωσε όμως, και την πέτυχε ανέλπιστα μέσα σε λίγο καιρό, αφού παρενέβαλε ένα χαντάκι από θάλασσα σε θάλασσα επάνω στο λαιμό, σε μήκος 300 στάδια, πλάτος δε και βάθος 15 πόδια. Επάνω από το χαντάκι σήκωσε ένα τείχος αξιοθαύμαστο για την δύναμή του και το ύψος.
Για όλα αυτά στην αρχή αδιαφορούσε ο Σπάρτακος και τα καταφρονούσε. Όταν όμως τέλειωσαν τα λάφυρα και θέλησε να προχωρήση, κατάλαβε ότι ήταν περιτειχισμένος, και ότι δεν μπορούσε να πάρη τίποτε από την χερσόνησο. Τότε παραφύλαξε την νύκτα, που έρριχνε χιόνι και φύσαγε ο αέρας χειμωνιάτικος, πρόσχωσε ένα μικρό μέρος από το χαντάκι με χώμα και ξύλα και κλαδιά, και πέρασε το ένα τρίτο από τον στρατό του.

ΤΑ ΧΡΕΙΑΣΘΗΚΕ Ο ΚΡΑΣΣΟΣ!…

Στην αρχή ο Κράσσος φοβήθηκε μήπως έρθη στον Σπάρτακο η ιδέα να ορμήση αμέσως εναντίον της Ρώμης! Ησύχασε, όμως, όταν είδε ότι πολλοί, που ήρθαν σε ρήξη μαζί του, απεστάτησαν κι εστρατοπέδευσαν στην λίμνη Λευκανίδα (7). Εναντίον αυτών επετέθηκε ο Κράσσος και τους έδιωξε από την λίμνη, δεν μπόρεσε όμως να τους σκοτώση, ούτε να τους διώξη, γιατί ξαφνικά παρουσιάσθηκε ο Σπάρτακος κι αναχαίτισε την φυγή τους.
Προηγούμενα ο Κράσσος είχε γράψει στην πόλη, ότι πρέπει και τον Λούκουλλο να καλέσουν από την Θράκη, και τον Πομπήϊο από την Ισπανία. Μετάνοιωσε όμως και θέλησε να επισπεύση την τελική μάχη από φόβο μην του κλέψουν οι άλλοι την δόξα .
Έτσι, λοιπόν, ο Κράσσος απεφάσισε πρώτα να επιτεθή εναντίον εκείνων που χωρίσθηκαν και εξεστράτευσαν μόνοι τους, με αρχηγούς τον Γάϊο Καννίκιο και τον Κάσσιο. Γι’ αυτό έστειλε 6.000 άνδρες να καταλάβουν προηγουμένως ένα λόφο, και τους διέταξε να προσπαθήσουν να μην ανακαλυφθούν. Αυτοί, για να μη γίνουν αντιληπτοί, σκέπασαν τις περικεφαλαίες τους. Τους είδαν όμως δύο γυναίκες, που έκαναν θυσία υπέρ των εχθρών, και θα διέτρεχαν τον μεγαλύτερο κίνδυνο, αν δεν φαινόταν γρήγορα ο Κράσσος και δεν συγκροτούσε την πιο ισχυρή μάχη, στην οποία σκότωσε 12.300 εχθρούς! Ανάμεσα σ’ αυτούς βρήκε δύο μόνον πληγωμένους στα νώτα τους. ΄Ολοι οι άλλοι σκοτώθηκαν ενώ στέκονταν ακλόνητοι στις γραμμές τους και πολεμούσαν κατά των Ρωμαίων!

ΚΑΙ ΝΕΟΣ ΑΙΦΝΙΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΠΑΡΤΑΚΟΥ!..

Ύστερα από την ήττα αυτών ο Σπάρτακος έφυγε προς τα βουνά Πετηλίνα (8), όπου τον κατεδίωξαν και τον παρακολουθούσαν ο Κόϊντος και ο ταμίας Σκρώφας, διοικηταί από το περιβάλλον του Κράσσου. Ξαφνικά όμως ο Σπάρτακος στράφηκε εναντίον των Ρωμαίων και τους έτρεψε εις μεγάλην φυγήν, ώστε μόλις που κατόρθωσαν να σωθούν, αφού άρπαξαν τον ταμία που πληγώθηκε!
Αυτό το κατόρθωμα του Σπάρτακου ήταν, φαίνεται, καταστρεπτικό, αφού το πήρανε επάνω τους οι δραπέτες και δεν καταδέχονταν πια ν’ αποφεύγουν τη μάχη, ούτε πειθαρχούσαν πλέον στους αρχηγούς των.
Κι ενώ πια ήσαν στο δρόμο, τους περικύκλωσαν ένοπλοι, και τους ανάγκασαν να τους φέρουν πίσω πάλι, δια μέσου της Λευκανίας εναντίον των Ρωμαίων, βοηθώντας έτσι το σχέδιο του Κράσσου., μιας και είχε γίνει γνωστό πως ο Πομπήϊος έφθασε, για να δρέψη, προφανώς, τις δάφνες της νίκης του πολέμου.
Σπεύδοντας, λοιπόν, ο Κράσσος να προλάβη ν’ αγωνισθή, εστρατοπέδευσε κοντά στους εχθρούς, κι άρχισε να σκάβη μία τάφρο μέσα στην οποίαν πηδούσαν οι δούλοι και πολεμούσαν με εκείνους που εργάζονταν. Κι επειδή οι περισσότεροι έτρεχαν πάντοτε σε βοήθεια κι από τα δύο στρατόπεδα, ο Σπάρτακος είδε την ανάγκη, και παρέταξε ολόκληρο το στράτευμα. Στην αρχή, όταν του έφεραν το άλογο, έσυρε το ξίφος του, και λέγοντας ότι αν μεν νικήση, θα έχη πολλά και καλά άλογα από τους εχθρούς, αν δε νικηθή δεν του χρειάζεται το άλογο, το οποίο και έσφαξε. Έπειτα ενώ ζητούσε να φθάση τον Κράσσο (9) ανάμεσα από πολλά όπλα και πληγές, εκείνον μεν δεν τον πέτυχε, σκότωσε όμως δύο εκατοντάρχους, που συγκρούσθηκαν μαζί του!!
Τελικώς, ενώ όλοι γύρω του έφυγαν, αυτός στάθηκε ακλόνητος μοναχός του, κι αφού περικυκλώθηκε από πολλούς κι αμύνθηκε σαν ήρωας, κατασφάχθηκε…

ΛΕΓΕΤΑΙ ότι οι Ρωμαίοι εσταύρωσαν, μαζί με τον Σπάρτακο, εκατοντάδες σκλάβους στους γύρω λόφους, ενώ η ζωή του Σπάρτακου έγινε ένας θρύλος με πολλές κινηματογραφικές ταινίες και αφιερώματα για την ένδοξη δράση του!..
Ο Χόγουαρντ Φάστ έχει γράψει και βιβλίο με τίτλο «Ο Σπάρτακος» (10), που το έχει αφιερωμένο στην κόρη του Ραχήλ και στον γιο του Ιωνάθαν, ενώ ο διάσημος ηθοποιός Κερκ Ντάγκλας έχει πρωταγωνιστήσει στην ταινία που ήταν αφιρωμένη στον Σπάρτακο, μαζί με άλλα ιερά τέρατα της 7ης Τέχνης, όπως τον Πίτερ Ουστίνωφ, τον Τόνυ Κέρτις , τον Λόρενς Ολιβιέ, τον Τσαρς Λώτον, τον Τζων Γκάβιν και την Τζιν Σίμμονς.
Τελειώνοντας, θα θυμίσουμε μόνον τι είχε αναφέρει ο Βολταίρος για την επαναστατική δράση του Σπάρτακου και την εν γένει δραστηριότητά του:
«Ο πιο δίκαιος πόλεμος όλων των αιώνων, ο μόνος δίκαιος πιθανώτατα, ήταν ο πόλεμος του Σπάρτακου και των δούλων συντρόφων του εναντίον των Ρωμαίων» !
Κι όμως!… Αυτόν τον ‘Ελληνα ήρωα, τον θρυλικό Σπάρτακο, τον έχουν ιδιοποιηθεί οι Βούλγαροι με ένα χάλκινο άγαλμα, που παριστάνει τον μεγάλο επαναστάτη να σπάζει τις αλυσσίδες του, ενώ εμείς οι Έλληνες τον αγνοούμε και δεν τον τιμούμε ποτέ!
Τίποτε άλλο.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1) Πλούσια πόλη της Καμπανίας
2) Εληνίδα, δηλαδή.
3) Στην Καμπανία, κάτω από την Νεάπολη
4) Υπάρχει και γραφή: Μώμιος.
5) Της Μεσσήνης.
6) Από την Κιλικία της Μικράς Ασίας.
7) Λένε ότι η λίμνη αυτή κατά καιρούς αλλάζει και γίνεται γλυκειά, κι έπειτα πάλι αλμυρή και δεν πίνεται.
8) Επάνω από την Πετηλία, πόλη στην χώρα των Βρεττίων, που λένε ότι την έκτισε ο Φιλοκτήτης!
9) Η σκηνή αυτή είναι συγκλονιστική γιατί μας θυμίζει τον Αλέξανδρο που ήθελε να κονταροχτυπηθή με τον ίδιο τον Δαρείο!!..
10) Εκδοτικός οίκος «Μόρφωση», Αθήνα 1960

-->