On: 4/30/2014 By: Katherine Mataraga 0 σχόλια
Σαμοθράκη... Τελετές που προκαλούν ρίγος δέους γίνονται για χάρη των Θεών.
Οι τελετές είναι απόρρητες και απαγορευμένες στους κοινούς θνητούς. Οι τελετές, τα μυστήρια, οι ιερουργίες που τελούνταν στη Σαμοθράκη, γίνονταν για να τιμηθούν οι θεοί Κάβειροι.
Με το σκεπασμένο με ομίχλη βουνό της, που η κορυφή του φτάνει στα 1.800 μέτρα πάνω από το έδαφος, ξεπετιέται και υψώνεται απότομα μέσα από το Θρακικό Πέλαγος στο Βόρειο Αιγαίο. Την σπουδαιότητα της την οφείλει, στη φήμη των μεγάλων θεών και πάνω από όλα στη μυστική λατρεία τους. Ο Όμηρος αναφέρεται σ’ αυτήν με το επίθετο «ζάθεη» δηλ. σεπτή, ιερή, άγια.
Στα Καβείρια Μυστήρια, μπορούσαν αν πάρουν μέρος τόσο οι ελεύθεροι πολίτες,
όσο και οι δούλοι, σε αντίθεση βεβαίως με τα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου η συμμετοχή των δούλων ήταν απαγορευμένη.
Ίσως τα αρχαιότερα από όλα τα Μυστήρια του κόσμου να είναι τα ΚΑΒΕΙΡΙΑ.
Η Λατρεία τους παρουσιάζεται για πρώτη φορά στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.
Στην Λήμνο, την Σαμοθράκη, την Ίμβρο και την Θάσο, καθώς και στις απέναντι ακτές της Μακεδονίας της Θράκης και της Μικράς Ασίας.
Οι μεγάλοι Θεοί της Σαμοθράκης - Σαμοθράκη το νησί των Μεγάλων Θεών
.jpg)
Σαμοθράκη... Τελετές που προκαλούν ρίγος δέους γίνονται για χάρη των Θεών.
Οι τελετές είναι απόρρητες και απαγορευμένες στους κοινούς θνητούς. Οι τελετές, τα μυστήρια, οι ιερουργίες που τελούνταν στη Σαμοθράκη, γίνονταν για να τιμηθούν οι θεοί Κάβειροι.
Με το σκεπασμένο με ομίχλη βουνό της, που η κορυφή του φτάνει στα 1.800 μέτρα πάνω από το έδαφος, ξεπετιέται και υψώνεται απότομα μέσα από το Θρακικό Πέλαγος στο Βόρειο Αιγαίο. Την σπουδαιότητα της την οφείλει, στη φήμη των μεγάλων θεών και πάνω από όλα στη μυστική λατρεία τους. Ο Όμηρος αναφέρεται σ’ αυτήν με το επίθετο «ζάθεη» δηλ. σεπτή, ιερή, άγια.
Στα Καβείρια Μυστήρια, μπορούσαν αν πάρουν μέρος τόσο οι ελεύθεροι πολίτες,
όσο και οι δούλοι, σε αντίθεση βεβαίως με τα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου η συμμετοχή των δούλων ήταν απαγορευμένη.
Ίσως τα αρχαιότερα από όλα τα Μυστήρια του κόσμου να είναι τα ΚΑΒΕΙΡΙΑ.
Η Λατρεία τους παρουσιάζεται για πρώτη φορά στα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου.
Στην Λήμνο, την Σαμοθράκη, την Ίμβρο και την Θάσο, καθώς και στις απέναντι ακτές της Μακεδονίας της Θράκης και της Μικράς Ασίας.
Οι μεγάλοι Θεοί της Σαμοθράκης - Σαμοθράκη το νησί των Μεγάλων Θεών
.jpg)
Είναι κοινά αποδεκτό ότι στους αρχαίους πολιτισμούς οι μυστηριακές τελετές, ήταν πολύ σημαντικές τόσο για την τόνωση του θρησκευτικού συναισθήματος, όσο και για την διεύρυνση των πνευματικού ορίζοντα των υποψηφίων προς μύηση σε αυτά, όπως η μαρτυρία του Πίνδαρου μας αποκαλύπτει:
“Ευτυχής εκείνος ο οποίος αφού είδε αυτό το θέαμα, κατέρχεται στα βάθη της Γης. Γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει την Θεία πηγή”.
Τα αρχαιότερα μυστήρια στην αρχαία Ελλάδα, ίσως ήταν τα Κρητομινωικά, τα οποία επηρέασαν τα μετέπειτα Καβείρια, τα Διονυσιακά-Ορφικά, και τα Ελευσίνια.
Η “εσωτερική” διδασκαλία των Καβείριων μυστηρίων ήταν “η γέννηση του ανθρώπου”, ενώ των Ελευσίνιων (εκ του “ελεύω”-ελευθερώνομαι) η συμβολική παράσταση της ψυχής, της καθόδου της στην ύλη, μετά την ανάληψη της και την επιστροφή της στην αιώνια ζωή.
Η δομή των μυστηρίων βασιζόταν σε τρία στοιχεία: τον μύθο, την τελετή, και την μύηση, ενώ επτά ήταν κυρίως τα στάδια ή οι βαθμίδες που οδηγούσαν στην ολοκλήρωση της μύησης στα μυητικά συστήματα: Καθαρμός, Χρίσμα, Περιβολή, Ιερός λόγος, Ενθρονισμός, Ιερογαμία, Εποπτεία. (Στην Χριστιανική εκκλησία αντιστοιχούν στο Βάπτισμα, Χρίσμα, Εξομολόγηση, Θεία ευχαριστία, Ιεροσύνη, Γάμος, Ευχέλαιο).
Ο Στράβων, γράφει σχετικά με τις λίγες πληροφορίες που γνώριζαν την εποχή του :
“Διά τους εν Σαμοθράκη τιμωμένους Θεούς πολλοί έχουν είπει ότι είναι οι Κάβειροι οι ίδιοι, αλλ’ ούτε αυτοί οι ειπόντες τούτο, ημπορούν να μας είπουν οποίοι τινές είναι οι Κάβειροι”.
Η αρχή τέλεσης των Καβειρίων μυστηρίων χάνεται στα βάθη της Ελληνικής προϊστορίας. Οι γνώμες των αρχαίων πηγών διίστανται.
Ο Ηρόδοτος, υποστηρίζει ότι η λατρεία των Καβείρων ήταν αυτόχθων μυστηριακή λατρεία των Πελασγών, ενώ άλλοι όπως ο Στησίμβροτος που καταγόταν από την Θάσο, υποστηρίζουν η λατρεία τους εισήχθη στον Ελλαδικό χώρο από την Ανατολή.
Συγκεκριμένα ο Ηρόδοτος γράφει για την προέλευση των μυστηρίων:
“Αυτά και πολλά άλλα τα οποία εγώ θα υπομνήσω παρέλαβαν οι Έλληνες παρά των Αιγυπτίων, ότι Δε τα αγάλματα του Ερμού έχουν τα αιδοία ορθά, τούτο δεν το έμαθον παρά των Αιγυπτίων, αλλά παρά των Πελασγών μεν το έμαθον πρώτοι εξ όλων των Ελλήνων οι Αθηναίοι, παρά τούτων Δε οι άλλοι Έλληνες. Κατά την εποχήν Δε, καθ’ ην ήδη οι Αθηναίοι ελογίζοντο μεταξύ των Ελλήνων, μετώκησαν εις την Αττικήν ως σύνοικοι οι Πελασγοί, και έκτοτε ήρχισαν να θεωρούνται ως Έλληνες. Εκείνος Δε, ο οποίος έχει μυηθή εις τα μυστήρια των Καβείρων, τα οποία επιτελούν οι Σαμοθράκες παραλαβόντες παρά των Πελασγών, αυτός θα καταλάβει τι θέλω να είπω με τα λόγια μου. Διότι την Σαμοθράκην κατώκουν προηγουμένως αυτοί οι Πελασγοί, οι οποίοι έγιναν σύνοικοι με τους Αθηναίους, παρ’ αυτών Δε παρέλαβον τα μυστήρια οι Σαμοθράκες. Των οποίων τα αγάλματα του Ερμού, του να έχουν ορθά τα αιδοία έμαθον εκ των Ελλήνων παρά των Πελασγών πρώτοι οι Αθηναίοι. Περί τούτου παραδίδεται κάποιος Ιερός Λόγος, ο οποίος αποκαλύπτεται εις τα εν Σαμοθράκη μυστήρια.”
Μια σημαντική πληροφορία μας έχει διασώσει ο Χριστιανός συγγραφέας Ιππόλυτος
(2ος μ.χ αιώνα).:
“Διότι οι Σαμοθράκες σαφώς ονομάζουν τον τιμώμενο παρ’ αυτών εις τα μυστήρια, τα οποία επιτελούν, τον Αδάμα τον αρχικόν άνθρωπον. Υπάρχουν Δε εις το ιερόν της Σαμοθράκης δυο αγάλματα γυμνών ανθρώπων, εχόντων και τας χείρας τεταμένας άνω προς τον ουρανόν και τους φαλλούς εστραμένους προς τα άνω, όπως έχει και το εν Κυλλήνη άγαλμα του Ερμού, τα προειρημένα αγάλματα είναι εικόνες του αρχανθρώπου και του αναγενωμένου πνευματικού ανθρώπου, ο οποίος είναι κατά πάντα ομοούσιος προς εκείνον τον άνθρωπον..”
Το σίγουρο είναι ότι όταν οι πρώτοι Αχαιοί το 2200 π.Χ. κατέγραψαν στον κατάλογο των θεοτήτων τα ονόματα του Δία, της Εκάτης, του Απόλλωνα και των Καβείρων. Στην λατρεία των Καβείριων μυστηρίων πρωτεύοντα ρόλο έπαιζε το Πυρ, από όπου φαίνεται ότι πήραν και το όνομα τους από την ρίζα της λέξης κάειν-καίω ΚάFειροι.
Η λατρεία των Καβείρων σχετίζονταν με τον Ήφαιστο τον Θεό της φωτιάς, αλλά και των τεχνών από τον οποίο ο Προμηθέας έκλεψε το πυρ για να το παραδώσει στους ανθρώπους. Τα Καβείρεια τελούνταν κυρίως στην Σαμοθράκη την Λήμνο την Ίμβρο, αλλά και στην Θράκη, στην Μακεδονία, καθώς και στην Βοιωτία. Ο Όμηρος, ονομάζει την Σαμοθράκη “ιερά χώρα”.
“Ζαθέη Σαμοθράκη ένθα και όργια φρικτά Θεών άρρητα βροτοΐσιν”.
Σεπτή και αγιωτάτη Σαμοθράκη όπου τελετές που προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών, οι όποιες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς.
Η λατρεία τους στη Λήμνο σχετίζεται με την προστασία των τεχνιτών και της τεχνολογίας γενικότερα, ενώ στη Θήβα έχει ένα γεωργικό και μυητικό χαρακτήρα για τους εφήβους.
Οι επιφανέστεροι των Ελλήνων λέγεται ότι είχαν μυηθεί στα Καβείρεια μυστήρια . Κάποιοι εξ αυτών ήταν ο Αγαμέμνων, ο Οδυσσέας αλλά και άλλοι Έλληνες που έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, επίσης σύμφωνα με την μυθολογία ο Ορφέας, ο Ηρακλής ο Ιάσων, οι Διόσκουροι Κάστορας και Πολυδεύκης και οι αρχηγοί της Αργοναυτικής εκστρατείας είχαν μυηθεί στα μυστήρια των Καβείρων στην Σαμοθράκη.
Ο Βασιλιάς Φίλιππος ήταν μυημένος στα μυστήρια της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε την Ολυμπιάδα την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που ήταν και ιέρεια των Καβείρων. Φυσικά και ο Μέγας Αλέξανδρος μυήθηκε στα Καβείρια Μυστήρια, όπως και ο Ηρόδοτος αλλά και ο Πυθαγόρας.
Στα μυστήρια γίνονταν δεκτοί όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής, φύλου και κοινωνικής τάξεως, ακόμη και οι δούλοι, αρκεί να μην επιβαρύνονταν με ανόσιες πράξεις. Σκοπός των μυστηρίων ήταν να απομακρύνει το φόβο του θανάτου και να αποκαλύψει αιώνιες αλήθειες που σχετίζονται με την τύχη της ψυχής μετά το θάνατο.
Η αποκάλυψη των τεκταινομένων κατά τη διάρκεια τέλεσης των μυστηρίων επέφερε την ποινή του θανάτου. Μπροστά στο άβατο του Ιερού υπήρχε επιγραφή, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και που απαγόρευε με λιτό αλλά απόλυτο τρόπο, την είσοδο
“Αμύητον μη εισιέναι”.
.jpg)
Ο Πλούταρχος γράφει για τις απόρρητες πληροφορίες που γνώριζε αλλά δεν μπορούσε να αποκαλύψει:
“Οποίοι τινές είναι οι Κάβειροι και όποια τινά μυστήρια τελούν εις την Μητέρα Ρέαν
θα ζητήσω συγγνώμη από τους φιλομαθείς διά την σιωπήν μου αυτήν. Οποία δε η παρακαταθήκη και τα εις αυτήν τελούμενα δεν μοι επιτρέπεται να γράψω”.
Σε αντίθεση με τα Ελευσίνια μυστήρια, στα Καβείρια μυστήρια, επιτρεπόταν η συμμετοχή ατόμων αδιαφόρως εθνότητας, ηλικίας, κοινωνικού αξιώματος και φύλου. Με τη μύησή τους αναλάμβαναν ηθικές και κοινωνικές υποχρεώσεις κι’ ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέει ότι: “οι μυούμενοι εγίνοντο ευσεβέστεροι, δικαιότεροι και κατά πάντα καλλίτεροι”.
Ποιοι και πόσοι ήταν όμως οι Κάβειροι, τι συμβόλιζαν και τι λάμβανε μέρος στις μυστηριακές αυτές τελετές; Όσον αναφορά τον συμβολισμό τους, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης 1ος αι. μ. Χ. αναφέρει ότι οι Κάβειροι θεωρούνταν η προσωποποίηση της αθανασίας της ψυχής. Φαίνεται επίσης ότι συμφωνούν οι αρχαίες πηγές στο ότι γεννήθηκαν στην Λήμνο.
Ο Πίνδαρος αναφέρει σχετικά:
“… τον εκ Αγίας Λήμνου γεννηθέντα Κάβειρον “,
ενώ και ο Ησύχιος στο λεξικό του αναφέρει:
” Κάβειροι, καρκίνοι Πάνυ Δε τιμώνται ούτοι εν Λήμνω ως Θεοί. Λέγονται Δε είναι Ηφαίστου παίδες”.
Στη Λήμνο πίστευαν ότι ο πρώτος άνθρωπος της γης υπήρξε ο Κάβειρος, τον οποίο γέννησε η Λήμνος με απόρρητες ιερές τελετές. Γενικά αποφεύγονταν η χρήση των ονομάτων των Καβείρων, ονομάζονταν γενικά Μεγάλοι Θεοί.
Στις επιγραφές που έχουν βρεθεί στις ανασκαφές πάντοτε ονομάζονται Μεγάλοι Θεοί ή Άνακτες και ποτέ με το όνομα τους. Στη Λήμνο τους ονόμαζαν επίσης και Καρκίνους.
Λατρευόταν ως «Θεοί Μειλίχιοι», δηλαδή γλυκείς, ήπιοι, πράοι, και προσηνής. Επιπλέον ήταν προστάτες της αμπέλου, η οποία ευδοκιμεί εκεί, όπως σε όλα τα ηφαιστειογενή εδάφη.
Όσον αναφορά τον αριθμό τους και το ποιοι ήταν δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι οι Κάβειροι ήσαν ένας ή τρεις ή τέσσερις ή επτά ή και περισσότεροι..
Το πιο πιθανό είναι ως Πελασγικής προέλευσης ο πρώτος τους χαρακτήρας κατά την απώτατη αυτή εποχή να ήταν χθόνιος και συνδέονται με τη λατρεία της μεγάλης Μητέρας Φύσης και τη γονιμότητα της γης, όπως και στα Κρητικά μυστήρια.
Η Μεγάλη Μητέρα, η μητέρα γη, λεγόταν Αξίερος. Αργότερα ταυτίστηκε με την Δήμητρα .
Η μορφή της, εικονίζονταν στα νομίσματα της Σαμοθράκης ανάμεσα σε δυο λιοντάρια. Μαζί με την Μεγάλη Μητέρα λατρεύονταν και ο σύζυγός της, ο θεός Καδμίλος, που πολλές φορές ταυτίζονταν με τον Ερμή.
Είχαν και οι δύο τα ίδια “ιερά” σύμβολα , όπως τον κριό ως “ιερό ζώο” που συμβόλιζε την γονιμοποιό δύναμη και τον αρχηγό ποιμένα, καθώς και το φιδοκέφαλο κηρύκειο του, και τα οποία βρέθηκαν χαραγμένα σε νομίσματα και σε επιγραφές.
Ο Φερεκύδης καθώς και ο Ηρόδοτος τους αναφέρουν τους Κάβειρους ως γιους του Ηφαίστου. Σύμφωνα με τον Φερεκύδη μητέρα των Καβείρων ήταν η θυγατέρα του Πρωτέως και της Αγχινόης Καβείρη ή Καβειρώ και απόκτησε από τον Ήφαιστο τρία αγόρια και τρία κορίτσια, τους Καβείρους και τις Καβειρίδες.
Ο Αθηνίωνας (συγγραφέας του 1ου αι. μ. Χ.) αναφέρει ότι οι Κάβειροι ήταν δυο, ο Ιασίων και ο Δάρδανος γιοι του Δια και της θυγατέρας του Άτλαντα Ηλέκτρας.
Ο Διονυσόδωρος, (συγγραφέας του 3ου αι. π. Χ.) παραδέχεται δύο ζεύγη, την Αξίερον, ταυτιζόμενη με την Δήμητρα, τον Αξιόκερσο, προς τον Πλούτωνα, την Αξιόκερσα προς την Περσεφόνη, και τον Κασμίλο, ή Καδμίλο, προς τον Ερμή, λατρευόμενο ως «Ιθιφαλλικόν» δηλαδή, θεό της γονιμότητα.
Σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους ήσαν παιδιά ή εγγόνια του Ηφαίστου. Ο Ήφαιστος με την Καβειρώ, κόρη του Πρωτέα, έκανε τρεις γιους, τους Καβείρους και τρεις κόρες, τις νύμφες Καβειρίδες ή σύμφωνα με άλλους μύθους ο Ήφαιστος με την Καβειρώ γέννησαν τον Καδμίλο, από τον οποίο προήλθαν οι τρεις αρσενικοί και οι τρεις θηλυκοί Κάβειροι Κατά μια άλλη εκδοχή της μυθολογίας ο Ήφαιστος από την Καβείρη απόκτησε μόνο τον Καδμίλο και ότι οι Κάβειροι και οι Καβειρίδες είναι παιδιά του.
Σύμφωνα με τον Φιλόστρατο κάθε χρόνο και σε ορισμένο χρόνο στην Λήμνο κατά την διάρκεια των εορτών των τελετών, έσβηναν όλα τα Φώτα στο νησί επί εννέα ημέρες, μέχρι να έρθει με πλοίο από την Δήλο το νέο πυρ. Γι αυτό τον λόγο και η λαμπάδα ήταν το σύμβολο των Καβείρων. Συνήθως η γιορτή γινόταν από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο.
Η τελετή μύησης γινόταν νύχτα υπό το φως των δαυλών. Το αξίωμα των ιερέων ήταν κληρονομικό, και ονομάζονταν Καδμίλοι . Πριν την μύηση γινόταν εξομολόγηση του υποψήφιου μύστη από τον ειδικό ιερέα που ονομάζονταν “Κόης”.
Μας σώζεται μία ενδιαφέρουσα ιστορία μάλιστα από την διαδικασία της εξομολόγησης.
Ο Λύσανδρος είχε πάει στην Σαμοθράκη για να πάρει μέρος στα Καβείρεια μυστήρια.
Ο ιερέας που εξομολογούσε τους πιστούς, του ζήτησε να μαρτυρήσει το μεγαλύτερο αμάρτημα του.
Ο Λύσανδρος τότε τον ρώτησε:
“εσύ ή οι Θεοί θέλουν να το μάθουν”; και ο ιερέας του απάντησε οι Θεοί, και τότε ο Λακεδαιμόνιος του απάντησε: “εσύ φύγε από εδώ, και εάν με ρωτήσουν οι Θεοί θα τους
το πω..”
Οι υποψήφιοι μύστες προχωρούσαν κρατώντας δαυλούς που συμβόλιζαν το εσωτερικό φως που διώχνει το σκοτάδι της άγνοιας και της ύλης. Σε ανασκαφές βρέθηκαν πολλές θέσεις για τοποθέτηση των δαδιών στους τοίχους του Ιερού, αλλά και το γράμμα “Θ” δηλωτικό των Μεγάλων Θεών.
Ο μυούμενος οδηγούνταν να καθίσει σε έναν θρόνο, όπου πραγματοποιούνταν σε αυτόν η δοκιμασία και η διδασκαλία. Η τελετή αυτή ονομαζόταν “θρονισμός”. Ο Πλούταρχος αναφέρει σχετικά για αυτή την φάση της τελετής,:
“Καθάπερ ειώθασιν εν τω καλουμένω θρονισμώ καθίσαντες τους μυουμένους οι τελούντες κύκλω περιχορεύειν”.
Του φορούσαν στο κεφάλι στεφάνι από κλαδί ελιάς και μια κόκκινη ταινία στην μέση του, την οποία θα έφερε μαζί του στην υπόλοιπη ζωή του, ενδεικτική της μυήσεως των
«άπαξ μυηθέντων», πιστεύοντας ότι τους προφύλασσε από κάθε κίνδυνο.
Χάρις σε αυτήν την ζώνη, σώθηκε από την μανία των κυμάτων ο Οδυσσέας, χάρις σε αυτήν κατάφερε ο Αγαμέμνων να κατισχύσει όλων των κατά τον Τρωικό Πόλεμο στάσεων των στρατευμάτων του!
Στην συνέχεια οι μυούμενοι έπρεπε να υποβληθούν σε νηστεία, ενώ παράλληλα, τους υποχρέωναν να παρουσιάσουν και τον κηδεμόνα τους για να βεβαιώσει πως είχαν καλή διαγωγή και για να εγγυηθεί γι αυτούς ότι και στο μέλλον θα συνεχίσουν να λειτουργούν με σύνεση.
Ακολουθούσε ο ιερός χορός, όπου οι μυημένοι χόρευαν γύρω του. Στο τέλος, οι μυούμενοι ορκίζονταν πως θα κάνουν ενάρετη ζωή και πως θα τηρήσουν για πάντα αυτά τα μυστικά.
Μπροστά στον θρόνο έκαιγε πυρά γύρω από την οποία οι ιερείς έψελναν με ακατανόητες λέξεις για τον μυούμενο τους Ιερούς ύμνους. Ύστερα από τον θρονισμό, ο ιερέας οδηγούσε τον μύστη στο άβατο του Ιερού κι’ εκεί, το νέο μέλος, έφθανε στον βαθμό της “εποπτείας”.
«Το σύμβολο των Καβειρίων Μυστηρίων ενσωματωμένο σε δαχτυλίδι. Το σύμβολο το έφεραν οι μυημένοι κατά την είσοδό τους στον χώρο των Μυστηρίων. »
Τα μυστήρια της Σαμοθράκης είχαν πανανθρώπινο χαρακτήρα! Και αυτό είναι το αξιοθαύμαστο. Αυτή ακριβώς η προοδευτική τάση, αυτή η παγκοσμιότητα, η απεριόριστη εισδοχή στους κόλπους της θρησκείας παντός προσερχόμενου προς αυτήν, η χωρίς εξαιρέσεις και διακρίσεις διδασκαλία της.
Είναι γνωστό πως στα Ελευσίνια μυστήρια, η συμμετοχή περιοριζόταν φυλετικά, αποκλειστικά στους Έλληνες και κοινωνικά μόνο στους ελεύθερους πολίτες.
Στα Καβείρια μυστήρια επιτρεπόταν η συμμετοχή ατόμων αδιαφόρως εθνότητας, ηλικίας, κοινωνικού αξιώματος και φύλου και αυτό αποτελεί το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους.
Η εξομοίωση κυρίως των φυλών και των τάξεων σε μια εποχή τόσο μακρινή, όταν οι γυναίκες θεωρούνταν κατώτερες υπάρξεις και οι δούλοι ατελή όντα, αυτός ο πανανθρώπινος χαρακτήρας των μυστηρίων της Σαμοθράκης, δίνει το μέτρο αξιολογήσεως της ευρύτητας των αντιλήψεων και της καθολικότητας των ιδεών και των αρχών τους και μπορεί να θεωρηθεί ως ο πρόδρομος του Χριστιανισμού.
Άνδρες, γυναίκες, παιδιά, δούλοι, αλλοεθνείς, αλλόπιστοι, έγχρωμοι ήταν δεκτοί στη θρησκεία. Θεμελιώδης σκοπός αυτών των μυστηρίων ήταν η ηθικοποίηση του ανθρώπου. Απαράβατος όρος, πριν επιτραπεί η προσέλευση στα μυστήρια, η Εξομολόγηση!
Η Σαμοθράκη είναι νησί του Θρακικού Πελάγους. Βρίσκεται στο Βορειοανατολικό τμήμα του Αιγαίου μεταξύ των νησιών Λήμνος, Ίμβρος, και Θάσος, και απέχει 24 ναυτικά μίλια από την Αλεξανδρούπολη. Η επιφάνεια του νησιού είναι 178 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ η υψηλότερη κορυφή του έχει υψόμετρο 1.611 μέτρα.
Με αυτό το ύψος, η Σαμοθράκη είναι το ψηλότερο ελληνικό νησί στο Αιγαίο -με την εξαίρεση των δύο μεγαλονήσων, της Κρήτης και της Εύβοιας. Το όνομα του βουνού είναι Σαός, αλλά οι ντόπιοι το ονομάζουν «Φεγγάρι» (όπως και την υψηλότερη κορυφή του), καθώς είναι «τόσο ψηλό που κρύβει το φεγγάρι». Εξάλλου, το όνομα του νησιού σημαίνει «ψηλή Θράκη» -από το αρχαιοελληνικό σάμος = υψηλή.
Άγρια παρθένα φύση με απότομα βουνά, πλούσια χλωρίδα και πανίδα, δάση με πλατάνια, πεύκα, καστανιές, κέδρους και άλλα δέντρα, πηγές, καταρράκτες, συνθέτουν ένα "μοναδικό", γοητευτικό μυστηριακό φυσικό τοπίο. Τις μικρές λίμνες κατά μήκος των ρεμάτων στις πλαγιές του βουνού - οι ντόπιοι τις ονομάζουν «βάθρες» - και μαγικές παραλίες.... με τα πλατανοδάση κατεβαίνουν σχεδόν ως τη θάλασσα.
Το νησί έχει ωοειδές σχήμα, με ακτογραμμή 59 χιλιομέτρων, εκ των οποίων περίπου τα 35 αποτελούν παραλίες, οι περισσότερες από αυτές πετρώδεις. Η θαλάσσια περιοχή γύρω από Σαμοθράκη είναι μια από τις πλουσιότερες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, όσον αφορά τη θαλάσσια και υποβρύχια ζωή που φιλοξενεί.
Η Σαμοθράκη κατοικήθηκε για πρώτη φορά από τους Πελασγούς και αργότερα από τους Θράκες. Η αρχαία πόλη, η Παλαιόπολη, βρίσκεται στα βόρεια του νησιού, ενώ παραμένουν τα επιβλητικά αρχαία τείχη της, χτισμένα σε Κυκλώπειο ύφος.
Στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. το νησί αποικίσθηκε από Έλληνες της Σάμου. Καταλήφθηκε από τους Πέρσες το 508 π.Χ., αλλά αργότερα βρέθηκε κάτω από τον έλεγχο της Αθήνας. Στη συνέχεια και μέχρι το 168 π.Χ. βρισκόταν κάτω από μακεδονική κυριαρχία.
Μετά τη Μάχη της Πύδνας η Σαμοθράκη απέκτησε ανεξαρτησία, αλλά το 70 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός την ενέταξε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στο νησί εξορίστηκε, κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας, και πέθανε ο χρονογράφος και άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας Θεοφάνης ο ομολογητής (760-817μ.Χ.).
Οι Βυζαντινοί ήταν οι επόμενοι κυρίαρχοι του νησιού μέχρι το 1204, αργότερα ήρθαν οι Ενετοί και μετά η Γενουάτικη οικογένεια των Γκατιλούζι (εξελ. Γατελούζοι) το 1355.
Τα Γενουάτικα οχυρά παραμένουν, μάλιστα ο "Πύργος των Γκατιλούζι" αποτελεί ένα ακόμη πολύ σημαντικό μνημείο.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέκτησε τη Σαμοθράκη το 1457 και όταν ο κάτοικοι του νησιού επαναστάτησαν, οι Τούρκοι σκότωσαν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού (Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης)*.
Το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης, Σεπτέμβρης του 1821,
Το νησί ξεσηκώθηκε από τα τοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία, με τη βοήθεια των Ψαριανών, τον Αύγουστο του 1821. Αλλά την 1η Σεπτεμβρίου 1821 η νήσος καταστράφηκε από τούς Οθωμανούς, διά της γενικής σφαγής του άρρενος πληθυσμού, από τον Τούρκο υποναύαρχο Καρά-Αλή.
Σφαγιάσθηκαν περίπου 10.000 άνδρες και αγόρια. Τα γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα παζάρια της Κωνσταντινουπόλεως και της Σμύρνης. Τα σπίτια τους κάηκαν.
Αλλά οι αναφορές στο γεγονός είναι ελάχιστες. Π.χ στην μαρτυρία του Lacroix υπάρχουν δύο και μόνον λέξεις επί του γεγονότος:
«Οι Τούρκοι κατερήμωσαν ασπλάχνως την νήσον ταύτην εν τω υπέρ ανεξαρτησίας αγώνι…»
Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική. Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγει στα βουνά, οι Οθωμανοί, τους έφεραν πίσω με δόλο, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη. Όμως στην τοποθεσία «Εφκάς» στο κάστρο της πρωτεύουσας, της Χώρας, τους δολοφόνησαν όλους.
Το ρυάκι αυτό ωνομάσθηκε Εφκάς (Επτακοσίας) από τον αριθμό των εκεί σφαγέντων Σαμοθρακών. Την καταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος Αύγουστος Βινσόν (Αuguste Vinchon) σέ ένα πίνακα με θέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης ("Après le massacre de Samothrace"), που βρίσκεται στο Λούβρο.
Μόνο μετά από 6ετή ερήμωση άρχισαν κάποιοι να επανέρχονται στo νησi. Πρώτα οι Σαμοθρακίτες διασωθέντες σε γειτονικά νησιά κι έπειτα κι άλλοι, από την Θράκη, Λέσβο, Ίμβρο, Θάσο, Λήμνο, αλλά και απο Ήπειρο, Μάνη και Κυδωνιές.
Το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης παρέμεινε άγνωστο και η τυπική αναφορά στη θυσία των κατοίκων της στην εθνική παλιγγενεσία, αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία των Αθηνών μόλις το 1980.
Το νησί απελευθερώθηκε οριστικά μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1913 -αν και πέρασε ένα μικρό διάστημα υπό βουλγαρική κατοχή κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
.jpg)
wikipedia, πηγή
perasma
“Ευτυχής εκείνος ο οποίος αφού είδε αυτό το θέαμα, κατέρχεται στα βάθη της Γης. Γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει την Θεία πηγή”.
Τα αρχαιότερα μυστήρια στην αρχαία Ελλάδα, ίσως ήταν τα Κρητομινωικά, τα οποία επηρέασαν τα μετέπειτα Καβείρια, τα Διονυσιακά-Ορφικά, και τα Ελευσίνια.
Η “εσωτερική” διδασκαλία των Καβείριων μυστηρίων ήταν “η γέννηση του ανθρώπου”, ενώ των Ελευσίνιων (εκ του “ελεύω”-ελευθερώνομαι) η συμβολική παράσταση της ψυχής, της καθόδου της στην ύλη, μετά την ανάληψη της και την επιστροφή της στην αιώνια ζωή.
Η δομή των μυστηρίων βασιζόταν σε τρία στοιχεία: τον μύθο, την τελετή, και την μύηση, ενώ επτά ήταν κυρίως τα στάδια ή οι βαθμίδες που οδηγούσαν στην ολοκλήρωση της μύησης στα μυητικά συστήματα: Καθαρμός, Χρίσμα, Περιβολή, Ιερός λόγος, Ενθρονισμός, Ιερογαμία, Εποπτεία. (Στην Χριστιανική εκκλησία αντιστοιχούν στο Βάπτισμα, Χρίσμα, Εξομολόγηση, Θεία ευχαριστία, Ιεροσύνη, Γάμος, Ευχέλαιο).
Ο Στράβων, γράφει σχετικά με τις λίγες πληροφορίες που γνώριζαν την εποχή του :
“Διά τους εν Σαμοθράκη τιμωμένους Θεούς πολλοί έχουν είπει ότι είναι οι Κάβειροι οι ίδιοι, αλλ’ ούτε αυτοί οι ειπόντες τούτο, ημπορούν να μας είπουν οποίοι τινές είναι οι Κάβειροι”.
Η αρχή τέλεσης των Καβειρίων μυστηρίων χάνεται στα βάθη της Ελληνικής προϊστορίας. Οι γνώμες των αρχαίων πηγών διίστανται.
Ο Ηρόδοτος, υποστηρίζει ότι η λατρεία των Καβείρων ήταν αυτόχθων μυστηριακή λατρεία των Πελασγών, ενώ άλλοι όπως ο Στησίμβροτος που καταγόταν από την Θάσο, υποστηρίζουν η λατρεία τους εισήχθη στον Ελλαδικό χώρο από την Ανατολή.
Συγκεκριμένα ο Ηρόδοτος γράφει για την προέλευση των μυστηρίων:
“Αυτά και πολλά άλλα τα οποία εγώ θα υπομνήσω παρέλαβαν οι Έλληνες παρά των Αιγυπτίων, ότι Δε τα αγάλματα του Ερμού έχουν τα αιδοία ορθά, τούτο δεν το έμαθον παρά των Αιγυπτίων, αλλά παρά των Πελασγών μεν το έμαθον πρώτοι εξ όλων των Ελλήνων οι Αθηναίοι, παρά τούτων Δε οι άλλοι Έλληνες. Κατά την εποχήν Δε, καθ’ ην ήδη οι Αθηναίοι ελογίζοντο μεταξύ των Ελλήνων, μετώκησαν εις την Αττικήν ως σύνοικοι οι Πελασγοί, και έκτοτε ήρχισαν να θεωρούνται ως Έλληνες. Εκείνος Δε, ο οποίος έχει μυηθή εις τα μυστήρια των Καβείρων, τα οποία επιτελούν οι Σαμοθράκες παραλαβόντες παρά των Πελασγών, αυτός θα καταλάβει τι θέλω να είπω με τα λόγια μου. Διότι την Σαμοθράκην κατώκουν προηγουμένως αυτοί οι Πελασγοί, οι οποίοι έγιναν σύνοικοι με τους Αθηναίους, παρ’ αυτών Δε παρέλαβον τα μυστήρια οι Σαμοθράκες. Των οποίων τα αγάλματα του Ερμού, του να έχουν ορθά τα αιδοία έμαθον εκ των Ελλήνων παρά των Πελασγών πρώτοι οι Αθηναίοι. Περί τούτου παραδίδεται κάποιος Ιερός Λόγος, ο οποίος αποκαλύπτεται εις τα εν Σαμοθράκη μυστήρια.”
Μια σημαντική πληροφορία μας έχει διασώσει ο Χριστιανός συγγραφέας Ιππόλυτος
(2ος μ.χ αιώνα).:
“Διότι οι Σαμοθράκες σαφώς ονομάζουν τον τιμώμενο παρ’ αυτών εις τα μυστήρια, τα οποία επιτελούν, τον Αδάμα τον αρχικόν άνθρωπον. Υπάρχουν Δε εις το ιερόν της Σαμοθράκης δυο αγάλματα γυμνών ανθρώπων, εχόντων και τας χείρας τεταμένας άνω προς τον ουρανόν και τους φαλλούς εστραμένους προς τα άνω, όπως έχει και το εν Κυλλήνη άγαλμα του Ερμού, τα προειρημένα αγάλματα είναι εικόνες του αρχανθρώπου και του αναγενωμένου πνευματικού ανθρώπου, ο οποίος είναι κατά πάντα ομοούσιος προς εκείνον τον άνθρωπον..”
Το σίγουρο είναι ότι όταν οι πρώτοι Αχαιοί το 2200 π.Χ. κατέγραψαν στον κατάλογο των θεοτήτων τα ονόματα του Δία, της Εκάτης, του Απόλλωνα και των Καβείρων. Στην λατρεία των Καβείριων μυστηρίων πρωτεύοντα ρόλο έπαιζε το Πυρ, από όπου φαίνεται ότι πήραν και το όνομα τους από την ρίζα της λέξης κάειν-καίω ΚάFειροι.
Η λατρεία των Καβείρων σχετίζονταν με τον Ήφαιστο τον Θεό της φωτιάς, αλλά και των τεχνών από τον οποίο ο Προμηθέας έκλεψε το πυρ για να το παραδώσει στους ανθρώπους. Τα Καβείρεια τελούνταν κυρίως στην Σαμοθράκη την Λήμνο την Ίμβρο, αλλά και στην Θράκη, στην Μακεδονία, καθώς και στην Βοιωτία. Ο Όμηρος, ονομάζει την Σαμοθράκη “ιερά χώρα”.
“Ζαθέη Σαμοθράκη ένθα και όργια φρικτά Θεών άρρητα βροτοΐσιν”.
Σεπτή και αγιωτάτη Σαμοθράκη όπου τελετές που προκαλούν ρίγος φόβου γίνονται για χάρη των θεών, οι όποιες είναι απόρρητες στους κοινούς θνητούς.
Η λατρεία τους στη Λήμνο σχετίζεται με την προστασία των τεχνιτών και της τεχνολογίας γενικότερα, ενώ στη Θήβα έχει ένα γεωργικό και μυητικό χαρακτήρα για τους εφήβους.
Οι επιφανέστεροι των Ελλήνων λέγεται ότι είχαν μυηθεί στα Καβείρεια μυστήρια . Κάποιοι εξ αυτών ήταν ο Αγαμέμνων, ο Οδυσσέας αλλά και άλλοι Έλληνες που έλαβαν μέρος στον Τρωικό πόλεμο, επίσης σύμφωνα με την μυθολογία ο Ορφέας, ο Ηρακλής ο Ιάσων, οι Διόσκουροι Κάστορας και Πολυδεύκης και οι αρχηγοί της Αργοναυτικής εκστρατείας είχαν μυηθεί στα μυστήρια των Καβείρων στην Σαμοθράκη.
Ο Βασιλιάς Φίλιππος ήταν μυημένος στα μυστήρια της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε την Ολυμπιάδα την μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, που ήταν και ιέρεια των Καβείρων. Φυσικά και ο Μέγας Αλέξανδρος μυήθηκε στα Καβείρια Μυστήρια, όπως και ο Ηρόδοτος αλλά και ο Πυθαγόρας.
Στα μυστήρια γίνονταν δεκτοί όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής, φύλου και κοινωνικής τάξεως, ακόμη και οι δούλοι, αρκεί να μην επιβαρύνονταν με ανόσιες πράξεις. Σκοπός των μυστηρίων ήταν να απομακρύνει το φόβο του θανάτου και να αποκαλύψει αιώνιες αλήθειες που σχετίζονται με την τύχη της ψυχής μετά το θάνατο.
Η αποκάλυψη των τεκταινομένων κατά τη διάρκεια τέλεσης των μυστηρίων επέφερε την ποινή του θανάτου. Μπροστά στο άβατο του Ιερού υπήρχε επιγραφή, που αποκάλυψε η αρχαιολογική σκαπάνη και που απαγόρευε με λιτό αλλά απόλυτο τρόπο, την είσοδο
“Αμύητον μη εισιέναι”.
.jpg)
Ο Πλούταρχος γράφει για τις απόρρητες πληροφορίες που γνώριζε αλλά δεν μπορούσε να αποκαλύψει:
“Οποίοι τινές είναι οι Κάβειροι και όποια τινά μυστήρια τελούν εις την Μητέρα Ρέαν
θα ζητήσω συγγνώμη από τους φιλομαθείς διά την σιωπήν μου αυτήν. Οποία δε η παρακαταθήκη και τα εις αυτήν τελούμενα δεν μοι επιτρέπεται να γράψω”.
Σε αντίθεση με τα Ελευσίνια μυστήρια, στα Καβείρια μυστήρια, επιτρεπόταν η συμμετοχή ατόμων αδιαφόρως εθνότητας, ηλικίας, κοινωνικού αξιώματος και φύλου. Με τη μύησή τους αναλάμβαναν ηθικές και κοινωνικές υποχρεώσεις κι’ ο Διόδωρος ο Σικελιώτης λέει ότι: “οι μυούμενοι εγίνοντο ευσεβέστεροι, δικαιότεροι και κατά πάντα καλλίτεροι”.
Ποιοι και πόσοι ήταν όμως οι Κάβειροι, τι συμβόλιζαν και τι λάμβανε μέρος στις μυστηριακές αυτές τελετές; Όσον αναφορά τον συμβολισμό τους, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης 1ος αι. μ. Χ. αναφέρει ότι οι Κάβειροι θεωρούνταν η προσωποποίηση της αθανασίας της ψυχής. Φαίνεται επίσης ότι συμφωνούν οι αρχαίες πηγές στο ότι γεννήθηκαν στην Λήμνο.
Ο Πίνδαρος αναφέρει σχετικά:
“… τον εκ Αγίας Λήμνου γεννηθέντα Κάβειρον “,
ενώ και ο Ησύχιος στο λεξικό του αναφέρει:
” Κάβειροι, καρκίνοι Πάνυ Δε τιμώνται ούτοι εν Λήμνω ως Θεοί. Λέγονται Δε είναι Ηφαίστου παίδες”.
Στη Λήμνο πίστευαν ότι ο πρώτος άνθρωπος της γης υπήρξε ο Κάβειρος, τον οποίο γέννησε η Λήμνος με απόρρητες ιερές τελετές. Γενικά αποφεύγονταν η χρήση των ονομάτων των Καβείρων, ονομάζονταν γενικά Μεγάλοι Θεοί.
Στις επιγραφές που έχουν βρεθεί στις ανασκαφές πάντοτε ονομάζονται Μεγάλοι Θεοί ή Άνακτες και ποτέ με το όνομα τους. Στη Λήμνο τους ονόμαζαν επίσης και Καρκίνους.
Λατρευόταν ως «Θεοί Μειλίχιοι», δηλαδή γλυκείς, ήπιοι, πράοι, και προσηνής. Επιπλέον ήταν προστάτες της αμπέλου, η οποία ευδοκιμεί εκεί, όπως σε όλα τα ηφαιστειογενή εδάφη.
Όσον αναφορά τον αριθμό τους και το ποιοι ήταν δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Οι αρχαίοι συγγραφείς αναφέρουν ότι οι Κάβειροι ήσαν ένας ή τρεις ή τέσσερις ή επτά ή και περισσότεροι..
Το πιο πιθανό είναι ως Πελασγικής προέλευσης ο πρώτος τους χαρακτήρας κατά την απώτατη αυτή εποχή να ήταν χθόνιος και συνδέονται με τη λατρεία της μεγάλης Μητέρας Φύσης και τη γονιμότητα της γης, όπως και στα Κρητικά μυστήρια.
Η Μεγάλη Μητέρα, η μητέρα γη, λεγόταν Αξίερος. Αργότερα ταυτίστηκε με την Δήμητρα .
Η μορφή της, εικονίζονταν στα νομίσματα της Σαμοθράκης ανάμεσα σε δυο λιοντάρια. Μαζί με την Μεγάλη Μητέρα λατρεύονταν και ο σύζυγός της, ο θεός Καδμίλος, που πολλές φορές ταυτίζονταν με τον Ερμή.
Είχαν και οι δύο τα ίδια “ιερά” σύμβολα , όπως τον κριό ως “ιερό ζώο” που συμβόλιζε την γονιμοποιό δύναμη και τον αρχηγό ποιμένα, καθώς και το φιδοκέφαλο κηρύκειο του, και τα οποία βρέθηκαν χαραγμένα σε νομίσματα και σε επιγραφές.
Ο Φερεκύδης καθώς και ο Ηρόδοτος τους αναφέρουν τους Κάβειρους ως γιους του Ηφαίστου. Σύμφωνα με τον Φερεκύδη μητέρα των Καβείρων ήταν η θυγατέρα του Πρωτέως και της Αγχινόης Καβείρη ή Καβειρώ και απόκτησε από τον Ήφαιστο τρία αγόρια και τρία κορίτσια, τους Καβείρους και τις Καβειρίδες.
Ο Αθηνίωνας (συγγραφέας του 1ου αι. μ. Χ.) αναφέρει ότι οι Κάβειροι ήταν δυο, ο Ιασίων και ο Δάρδανος γιοι του Δια και της θυγατέρας του Άτλαντα Ηλέκτρας.
Ο Διονυσόδωρος, (συγγραφέας του 3ου αι. π. Χ.) παραδέχεται δύο ζεύγη, την Αξίερον, ταυτιζόμενη με την Δήμητρα, τον Αξιόκερσο, προς τον Πλούτωνα, την Αξιόκερσα προς την Περσεφόνη, και τον Κασμίλο, ή Καδμίλο, προς τον Ερμή, λατρευόμενο ως «Ιθιφαλλικόν» δηλαδή, θεό της γονιμότητα.
Σύμφωνα με τους αρχαίους μύθους ήσαν παιδιά ή εγγόνια του Ηφαίστου. Ο Ήφαιστος με την Καβειρώ, κόρη του Πρωτέα, έκανε τρεις γιους, τους Καβείρους και τρεις κόρες, τις νύμφες Καβειρίδες ή σύμφωνα με άλλους μύθους ο Ήφαιστος με την Καβειρώ γέννησαν τον Καδμίλο, από τον οποίο προήλθαν οι τρεις αρσενικοί και οι τρεις θηλυκοί Κάβειροι Κατά μια άλλη εκδοχή της μυθολογίας ο Ήφαιστος από την Καβείρη απόκτησε μόνο τον Καδμίλο και ότι οι Κάβειροι και οι Καβειρίδες είναι παιδιά του.
Σύμφωνα με τον Φιλόστρατο κάθε χρόνο και σε ορισμένο χρόνο στην Λήμνο κατά την διάρκεια των εορτών των τελετών, έσβηναν όλα τα Φώτα στο νησί επί εννέα ημέρες, μέχρι να έρθει με πλοίο από την Δήλο το νέο πυρ. Γι αυτό τον λόγο και η λαμπάδα ήταν το σύμβολο των Καβείρων. Συνήθως η γιορτή γινόταν από τον Μάιο έως τον Σεπτέμβριο.
Η τελετή μύησης γινόταν νύχτα υπό το φως των δαυλών. Το αξίωμα των ιερέων ήταν κληρονομικό, και ονομάζονταν Καδμίλοι . Πριν την μύηση γινόταν εξομολόγηση του υποψήφιου μύστη από τον ειδικό ιερέα που ονομάζονταν “Κόης”.
Μας σώζεται μία ενδιαφέρουσα ιστορία μάλιστα από την διαδικασία της εξομολόγησης.
Ο Λύσανδρος είχε πάει στην Σαμοθράκη για να πάρει μέρος στα Καβείρεια μυστήρια.
Ο ιερέας που εξομολογούσε τους πιστούς, του ζήτησε να μαρτυρήσει το μεγαλύτερο αμάρτημα του.
Ο Λύσανδρος τότε τον ρώτησε:
“εσύ ή οι Θεοί θέλουν να το μάθουν”; και ο ιερέας του απάντησε οι Θεοί, και τότε ο Λακεδαιμόνιος του απάντησε: “εσύ φύγε από εδώ, και εάν με ρωτήσουν οι Θεοί θα τους
το πω..”
Οι υποψήφιοι μύστες προχωρούσαν κρατώντας δαυλούς που συμβόλιζαν το εσωτερικό φως που διώχνει το σκοτάδι της άγνοιας και της ύλης. Σε ανασκαφές βρέθηκαν πολλές θέσεις για τοποθέτηση των δαδιών στους τοίχους του Ιερού, αλλά και το γράμμα “Θ” δηλωτικό των Μεγάλων Θεών.
Ο μυούμενος οδηγούνταν να καθίσει σε έναν θρόνο, όπου πραγματοποιούνταν σε αυτόν η δοκιμασία και η διδασκαλία. Η τελετή αυτή ονομαζόταν “θρονισμός”. Ο Πλούταρχος αναφέρει σχετικά για αυτή την φάση της τελετής,:
“Καθάπερ ειώθασιν εν τω καλουμένω θρονισμώ καθίσαντες τους μυουμένους οι τελούντες κύκλω περιχορεύειν”.
Του φορούσαν στο κεφάλι στεφάνι από κλαδί ελιάς και μια κόκκινη ταινία στην μέση του, την οποία θα έφερε μαζί του στην υπόλοιπη ζωή του, ενδεικτική της μυήσεως των
«άπαξ μυηθέντων», πιστεύοντας ότι τους προφύλασσε από κάθε κίνδυνο.
Χάρις σε αυτήν την ζώνη, σώθηκε από την μανία των κυμάτων ο Οδυσσέας, χάρις σε αυτήν κατάφερε ο Αγαμέμνων να κατισχύσει όλων των κατά τον Τρωικό Πόλεμο στάσεων των στρατευμάτων του!
Στην συνέχεια οι μυούμενοι έπρεπε να υποβληθούν σε νηστεία, ενώ παράλληλα, τους υποχρέωναν να παρουσιάσουν και τον κηδεμόνα τους για να βεβαιώσει πως είχαν καλή διαγωγή και για να εγγυηθεί γι αυτούς ότι και στο μέλλον θα συνεχίσουν να λειτουργούν με σύνεση.
Ακολουθούσε ο ιερός χορός, όπου οι μυημένοι χόρευαν γύρω του. Στο τέλος, οι μυούμενοι ορκίζονταν πως θα κάνουν ενάρετη ζωή και πως θα τηρήσουν για πάντα αυτά τα μυστικά.
Μπροστά στον θρόνο έκαιγε πυρά γύρω από την οποία οι ιερείς έψελναν με ακατανόητες λέξεις για τον μυούμενο τους Ιερούς ύμνους. Ύστερα από τον θρονισμό, ο ιερέας οδηγούσε τον μύστη στο άβατο του Ιερού κι’ εκεί, το νέο μέλος, έφθανε στον βαθμό της “εποπτείας”.
«Το σύμβολο των Καβειρίων Μυστηρίων ενσωματωμένο σε δαχτυλίδι. Το σύμβολο το έφεραν οι μυημένοι κατά την είσοδό τους στον χώρο των Μυστηρίων. »
Τα μυστήρια της Σαμοθράκης είχαν πανανθρώπινο χαρακτήρα! Και αυτό είναι το αξιοθαύμαστο. Αυτή ακριβώς η προοδευτική τάση, αυτή η παγκοσμιότητα, η απεριόριστη εισδοχή στους κόλπους της θρησκείας παντός προσερχόμενου προς αυτήν, η χωρίς εξαιρέσεις και διακρίσεις διδασκαλία της.
Είναι γνωστό πως στα Ελευσίνια μυστήρια, η συμμετοχή περιοριζόταν φυλετικά, αποκλειστικά στους Έλληνες και κοινωνικά μόνο στους ελεύθερους πολίτες.
Στα Καβείρια μυστήρια επιτρεπόταν η συμμετοχή ατόμων αδιαφόρως εθνότητας, ηλικίας, κοινωνικού αξιώματος και φύλου και αυτό αποτελεί το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους.
Η εξομοίωση κυρίως των φυλών και των τάξεων σε μια εποχή τόσο μακρινή, όταν οι γυναίκες θεωρούνταν κατώτερες υπάρξεις και οι δούλοι ατελή όντα, αυτός ο πανανθρώπινος χαρακτήρας των μυστηρίων της Σαμοθράκης, δίνει το μέτρο αξιολογήσεως της ευρύτητας των αντιλήψεων και της καθολικότητας των ιδεών και των αρχών τους και μπορεί να θεωρηθεί ως ο πρόδρομος του Χριστιανισμού.
Άνδρες, γυναίκες, παιδιά, δούλοι, αλλοεθνείς, αλλόπιστοι, έγχρωμοι ήταν δεκτοί στη θρησκεία. Θεμελιώδης σκοπός αυτών των μυστηρίων ήταν η ηθικοποίηση του ανθρώπου. Απαράβατος όρος, πριν επιτραπεί η προσέλευση στα μυστήρια, η Εξομολόγηση!
Η Σαμοθράκη είναι νησί του Θρακικού Πελάγους. Βρίσκεται στο Βορειοανατολικό τμήμα του Αιγαίου μεταξύ των νησιών Λήμνος, Ίμβρος, και Θάσος, και απέχει 24 ναυτικά μίλια από την Αλεξανδρούπολη. Η επιφάνεια του νησιού είναι 178 τετραγωνικά χιλιόμετρα, ενώ η υψηλότερη κορυφή του έχει υψόμετρο 1.611 μέτρα.
Με αυτό το ύψος, η Σαμοθράκη είναι το ψηλότερο ελληνικό νησί στο Αιγαίο -με την εξαίρεση των δύο μεγαλονήσων, της Κρήτης και της Εύβοιας. Το όνομα του βουνού είναι Σαός, αλλά οι ντόπιοι το ονομάζουν «Φεγγάρι» (όπως και την υψηλότερη κορυφή του), καθώς είναι «τόσο ψηλό που κρύβει το φεγγάρι». Εξάλλου, το όνομα του νησιού σημαίνει «ψηλή Θράκη» -από το αρχαιοελληνικό σάμος = υψηλή.
Άγρια παρθένα φύση με απότομα βουνά, πλούσια χλωρίδα και πανίδα, δάση με πλατάνια, πεύκα, καστανιές, κέδρους και άλλα δέντρα, πηγές, καταρράκτες, συνθέτουν ένα "μοναδικό", γοητευτικό μυστηριακό φυσικό τοπίο. Τις μικρές λίμνες κατά μήκος των ρεμάτων στις πλαγιές του βουνού - οι ντόπιοι τις ονομάζουν «βάθρες» - και μαγικές παραλίες.... με τα πλατανοδάση κατεβαίνουν σχεδόν ως τη θάλασσα.
Το νησί έχει ωοειδές σχήμα, με ακτογραμμή 59 χιλιομέτρων, εκ των οποίων περίπου τα 35 αποτελούν παραλίες, οι περισσότερες από αυτές πετρώδεις. Η θαλάσσια περιοχή γύρω από Σαμοθράκη είναι μια από τις πλουσιότερες σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, όσον αφορά τη θαλάσσια και υποβρύχια ζωή που φιλοξενεί.
Η Σαμοθράκη κατοικήθηκε για πρώτη φορά από τους Πελασγούς και αργότερα από τους Θράκες. Η αρχαία πόλη, η Παλαιόπολη, βρίσκεται στα βόρεια του νησιού, ενώ παραμένουν τα επιβλητικά αρχαία τείχη της, χτισμένα σε Κυκλώπειο ύφος.
Στα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. το νησί αποικίσθηκε από Έλληνες της Σάμου. Καταλήφθηκε από τους Πέρσες το 508 π.Χ., αλλά αργότερα βρέθηκε κάτω από τον έλεγχο της Αθήνας. Στη συνέχεια και μέχρι το 168 π.Χ. βρισκόταν κάτω από μακεδονική κυριαρχία.
Μετά τη Μάχη της Πύδνας η Σαμοθράκη απέκτησε ανεξαρτησία, αλλά το 70 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός την ενέταξε στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στο νησί εξορίστηκε, κατά τη διάρκεια της εικονομαχίας, και πέθανε ο χρονογράφος και άγιος της Ορθοδόξου Εκκλησίας Θεοφάνης ο ομολογητής (760-817μ.Χ.).
Οι Βυζαντινοί ήταν οι επόμενοι κυρίαρχοι του νησιού μέχρι το 1204, αργότερα ήρθαν οι Ενετοί και μετά η Γενουάτικη οικογένεια των Γκατιλούζι (εξελ. Γατελούζοι) το 1355.
Τα Γενουάτικα οχυρά παραμένουν, μάλιστα ο "Πύργος των Γκατιλούζι" αποτελεί ένα ακόμη πολύ σημαντικό μνημείο.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία κατέκτησε τη Σαμοθράκη το 1457 και όταν ο κάτοικοι του νησιού επαναστάτησαν, οι Τούρκοι σκότωσαν το μεγαλύτερο μέρος του ελληνικού πληθυσμού (Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης)*.
Το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης, Σεπτέμβρης του 1821,
Το νησί ξεσηκώθηκε από τα τοπικά μυημένα μέλη στη Φιλική Εταιρεία, με τη βοήθεια των Ψαριανών, τον Αύγουστο του 1821. Αλλά την 1η Σεπτεμβρίου 1821 η νήσος καταστράφηκε από τούς Οθωμανούς, διά της γενικής σφαγής του άρρενος πληθυσμού, από τον Τούρκο υποναύαρχο Καρά-Αλή.
Σφαγιάσθηκαν περίπου 10.000 άνδρες και αγόρια. Τα γυναικόπαιδα πουλήθηκαν στα παζάρια της Κωνσταντινουπόλεως και της Σμύρνης. Τα σπίτια τους κάηκαν.
Αλλά οι αναφορές στο γεγονός είναι ελάχιστες. Π.χ στην μαρτυρία του Lacroix υπάρχουν δύο και μόνον λέξεις επί του γεγονότος:
«Οι Τούρκοι κατερήμωσαν ασπλάχνως την νήσον ταύτην εν τω υπέρ ανεξαρτησίας αγώνι…»
Η καταστροφή ήταν ολοκληρωτική. Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγει στα βουνά, οι Οθωμανοί, τους έφεραν πίσω με δόλο, δίνοντάς τους την εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη. Όμως στην τοποθεσία «Εφκάς» στο κάστρο της πρωτεύουσας, της Χώρας, τους δολοφόνησαν όλους.
Το ρυάκι αυτό ωνομάσθηκε Εφκάς (Επτακοσίας) από τον αριθμό των εκεί σφαγέντων Σαμοθρακών. Την καταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε ο Γάλλος Αύγουστος Βινσόν (Αuguste Vinchon) σέ ένα πίνακα με θέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης ("Après le massacre de Samothrace"), που βρίσκεται στο Λούβρο.
Μόνο μετά από 6ετή ερήμωση άρχισαν κάποιοι να επανέρχονται στo νησi. Πρώτα οι Σαμοθρακίτες διασωθέντες σε γειτονικά νησιά κι έπειτα κι άλλοι, από την Θράκη, Λέσβο, Ίμβρο, Θάσο, Λήμνο, αλλά και απο Ήπειρο, Μάνη και Κυδωνιές.
Το ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης παρέμεινε άγνωστο και η τυπική αναφορά στη θυσία των κατοίκων της στην εθνική παλιγγενεσία, αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία των Αθηνών μόλις το 1980.
Το νησί απελευθερώθηκε οριστικά μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1913 -αν και πέρασε ένα μικρό διάστημα υπό βουλγαρική κατοχή κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
.jpg)
wikipedia, πηγή
perasma
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου